AI muziek: copyright schending of een creatieve verzameling van werken?

copyright: De eerste AI tools die we als beeldmakers tegenkwamen, waren nog erg primitief en lieten in sommige gevallen zelfs een handtekening zien van een bestaande kunstenaar of fotograaf. Zonder twijfel kon daarmee worden vastgesteld dat het werk van die betreffende persoon gebruikt was voor het maken van een nieuw werk. Datzelfde moet uiteindelijk ook gelden voor muziek. Bij de Nederlandse nummers die we met Udio maakten, konden we zo nu en dan echt wel een bekende stem herkennen. In onze ogen dus een duidelijk geval van copyright. 

Kun je aangeklaagd worden als je dit gebruikt? Dat is een grijs gebied waar we de eerste rechtelijke uitspraak nog over moeten zien in Nederland. Onze wetgeving is nog niet ingericht op AI en dat zie je ook terug in de vormen die ontstaan. Als gebruiker van het programma adviseren we je voorlopig nog voorzichtig te zijn met waar en hoe je deze muziek inzet. Als wetgeving verandert, zou je zomaar gesommeerd kunnen worden om het offline te halen en misschien zelfs een boete riskeren. De kans is echter groot dat als er boetes of beperkingen komen, dat die gelden voor de makers van de betreffende AI tools. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor het ‘scrapen’ (verzamelen) van de oorspronkelijke nummers en het beschikbaar stellen van de tool aan het publiek.

Creatieve verzameling van werken: Muziek is een vorm van kunst en dit is iets dat niet zomaar ontstaat. Creativiteit komt veelal voort uit inspiratie en daar je eigen draai aan geven. Uiteraard zijn er nieuwe ideeën en nieuwe stromingen, maar niemand kan met 100% zekerheid zeggen dat zijn of haar muziekstuk zonder externe inspiratie is ontstaan. Zo werken onze hersenen nu eenmaal. Goede muziek is gebaseerd op patronen en de meeste daarvan zijn al eerder gemaakt. Alle akkoorden zijn al eens gespeeld en in dezelfde volgorde achter elkaar gezet. AI is een tool die het voor iedereen mogelijk maakt om nieuwe muziek te maken. Het punt is alleen dat de ‘inspiratie’ niet door de gebruiker ontstaat. Het niet de stem of het instrument is van de gebruiker, maar dat het allemaal stukjes zijn van eerder opgenomen werken. Je zou daarmee kunnen zeggen dat het een creatieve verzameling van werken is. Van minuscule samples die samen weer een eigen, unieke sound vormen. De vraag is dan alleen waar we de grens trekken? 

Zijn er grenzen? Persoonlijk zijn we van mening dat het gebruik van de stem van een ander echt inbreuk maakt op wie hij of zij is. Als een door AI gemaakt nummer duidelijk een herkenbare stem heeft, dan moet daarop geacteerd kunnen worden. Wat instrumentale muziek betreft, maken wij graag de vergelijking met fotografie. Ook daarin zijn in het verleden disputen geweest over het creatieve eigendom of copyright van een foto. Opvallend in de rechtspraak daarin was het belang van de uniciteit van de foto. Had – bij wijze van spreken – iedere fotograaf dit tafereel kunnen fotograferen? Net zoals een fotograaf geen straat kan claimen, kan een muzikant geen volgorde van akkoorden claimen. Veel, zelfs bijna alles, is al eens gedaan. Zo kijken wij tegen het gebruik van AI in muziek aan, maar ook dat is gebaseerd op wat we zelf ervaren en vinden. We wachten eventuele rechtspraak hierin af om onze koers bij te sturen.